Madelein, een schrijfwedstrijd
Net als koken bestaat een goed verhaal uit de beste ingrediënten, smaakvol samengebracht door een talentvolle kok (of schrijver). Met de schrijfwedstrijd ‘Madelein’ zetten we alle registers open voor kortverhalen over smaak, eten, koken en tafelen.
De eerste editie van de wedstrijd (2024) is inmiddels afgerond en winnaar is gekozen. Het winnende kortverhaal van Annelore Knoors weerklonk op urgent.fm in november ‘24. Je kan het hieronder lezen en herbeluisteren. Deze editie kwam tot stand in samenwerking met @urgent @joostarijs @paardvantroje_gent @boekhandelgrim @robiwater & @gentleest
De editie 2025 werd gelanceerd in juli. Deelnemen kan tot en met 15 oktober. Je ontdekt er alles over op deze pagina.
Herbeluister.
Herbeluister hier de uitzending op radio urgent over de wedstrijd Madelein, de editie 2024 en het winnende verhaal, voorgelezen door de schrijver Annelore Knoors zelf.
Neem deel, schrijf mee.
Ook in 2025 is de schrijfwedstrijf Madelein terug. Je kan je dit jaar laten inspireren door het thema ‘De stille tafel’. De deadline voor het indienen van een kortverhaal of essay is 15 oktober 2025. Je vindt alle info terug op de pagina met nieuws & events. Schrijf je mee?
De smaakmaker van morgen.
Door Annelore Knoors
Lio kijkt naar het hoopje post dat vandaag uit de brievenbus is gekomen. Tussen de
reclamefolder voor de nieuwe kledingzaak op de hoek en de onvermijdelijke energierekening ligt ook de wekelijkse envelop met het elektrisch blauwe Nutrix-logo. Ze sorteert de kleurrijke pillen in de pillendoos volgens de dag en maaltijd waarop ze ingenomen moeten worden. Daarna leest ze de flyer:
“Zorgen over de voedingswaarden van je maaltijd behoren voorgoed tot het verleden dankzij Nutrix. Onze innovatieve pillen bevatten alle essentiële voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft. Draai de flyer om voor de smaakbelevingen van volgende week!”
Met een diepe zucht laat Lio haar schouders hangen. Het is onbegrijpelijk dat Nutrix deze pillen maaltijden durft te noemen. Geen vluchtig gekrabbeld boodschappenlijstje. Geen sappige tomaten uit de groentetuin van de buurman.
Geen recepten die van generatie op generatie jarenlang meegaan. Geen geuren die uit de keuken opstijgen en vervolgens het hele appartement innemen. Geen maaltijden.
Ze draait de flyer om. Eén blik is genoeg om Lio een zucht te laten slaken. Meer van dezelfde trendy meuk die de Foodfluencers week na week uitkiezen. Blauwe spirulina energy balls als ontbijt. ‘s Middags matcha pannenkoeken met activated
charcoal. Ten slotte gefermenteerde miso-shiitake noodles als avondmaal. Hoewel Lio de afgelopen maanden al talloze maaltijden met vergelijkbare buzzwords heeft gegeten, heeft ze van meer dan de helft geen idee wat het eigenlijk betekent.
Ze vraagt zich af waarom eten zo ingewikkeld is geworden. Haar ogen dwalen af naar de oude notitieboeken van haar grootmoeder in de boekenkast. Elke pagina vol authentieke recepten, keurig neergeschreven in inkt. Ze ademen de liefde en aandacht die haar grootmoeder in de keuken stopte. De herinnering aan haar favoriete gerecht – het stoofpotje van rundsvlees, dat zo langzaam was gegaard dat het vlees uit elkaar viel bij de minste aanraking – doet haar speeksel vrijkomen. De zelfgemaakte aardappelpuree kon niet ontbreken. Of beter gezegd, aardappelstoemp. Haar grootmoeder weigerde “puree” te zeggen, zelfs als ze op restaurant gingen en de ober na drie keer herhalen nog niet wist wat ze bedoelde,
bleef ze volharden.
Lio had de hoop al jaren geleden opgegeven om nog eens gezellig uit eten te gaan. Tegenwoordig moet ze genoegen nemen met Cyra uitnodigen voor een avondje samen Nutrix-pillen slikken. “Ben je klaar voor onze pizza night?” vraagt Cyra enthousiast. Lio knikt kort. Ze slikken hun Nutrix-pil in, en een kwartier lang vullen de smaken van de crispy chia crust pizza met roze kimchi hun mond. De smaken zijn slechts een schaduw in vergelijking met haar herinneringen aan het stoofpotje.
Normaal kijken ze op dit moment samen een film op NutriVerse, maar vandaag staat er iets anders op het programma als bekende Foodfluencers Suki Umami en Dax Dragon op het scherm verschijnen. Lio rolt met haar ogen. Hoe hebben deze
Foodfluencers onze traditionele gerechten zo kunnen verkwanselen? Ze staat op het punt om naar een andere zender te zappen als Suki het woord neemt: “Heb jij het in je om Smaakmaker te worden? Stuur nu je recept in via onze website!”
“De drie beste recepten mogen hun gerecht bereiden voor een panel van Foodfluencers.” vult Dax aan.
“Dit is mijn kans.” roept Lio uit.
Cyra deelt meteen haar enthousiasme: “Wil je meedoen aan de wedstrijd? Welkrecept ga je insturen?”
“Een recept van mijn grootmoeder.” antwoordt Lio vaag, maar ze weet al precies welk recept ze wil indienen.
Het blijft even stil. “Oh, veel succes!” zegt Cyra uiteindelijk.
“Denk je dat het geen goed idee is?”
“Nou, ik bedoel het niet persoonlijk hoor, maar de Smaakmakers houden meestal
van verfijnde, avant-gardistische gerechten.”
“Dat is precies het probleem. Ze kiezen altijd voor diezelfde kitschy gerechten. Wil je dan niet iets anders proberen?”
“Voor mij is het wel goed zo.” antwoordt Cyra met een glimlach. “Winkelen en koken passen niet in mijn drukke schema, en sinds ik alle voedingswaarden binnen krijg, voel ik me beter. De voordelen wegen voor mij op tegen de nadelen; het is gewoon makkelijk.”
Lio kijkt haar vriendin aan, beseffend dat ze deze discussie al vaak hebben gevoerd.
“Je weet dat ik er anders over denk, maar laten we het maar gewoon vergeten.”
Het gesprek met Cyra blijft zich in de daaropvolgende dagen in Lio’s hoofd afspelen. Misschien heeft ze gelijk, en is dit nu eenmaal hoe het is. Haar grootmoeders recepten maken geen schijn van kans. Ze besluit de wedstrijd aan de kant te zetten.
Tot de dag van de deadline. Haar grootmoeder is vandaag exact één jaar overleden. Lio bladert door een fotoalbum met herinneringen, wanneer ze een foto van haar verjaardagsetentje tegenkomt. Het was de laatste keer dat ze het stoofpotje aten, en
ook hun laatste echte maaltijd. Daarna werd al het eten permanent uit de winkelrekken gehaald. Het was nog niet zo eenvoudig geweest om alle ingrediënten bij elkaar te zoeken, want na het nieuwsbericht werden de winkels geplunderd. Gelukkig zorgde het wekelijkse theekransje van grootmoeder graag voor de ontbrekende groenten en kon Lio’s buurman het vlees voorzien. Lio had er toen helemaal niet aan gedacht dat het weleens de laatste keer zou kunnen zijn dat ze haar geliefde stoofpotje at. De overheid beloofde dat de Nutrix-pillen een tijdelijke oplossing zouden zijn, totdat het weer veilig was om echte voeding te eten. Lio’s hart breekt als ze zich bedenkt dat haar grootmoeder de laatste zes jaar van haar leven die pillen van de Foodfluencers heeft moeten slikken. Ze schudt haar hoofd streng en recht haar schouders. Juist daarom moet ze wél meedoen aan de wedstrijd. Hier moet en zal een einde aan komen. Lio springt op naar de boekenkast. Dit is haar kans om eindelijk een verandering te brengen in steeds weer diezelfde karakterloze recepten. Ze moet geen seconde nadenken over welk recept ze gaat insturen: het stoofpotje met aardappelstoemp. Ze weet precies waar ze het recept kan vinden. Voorzichtig slaat ze het schrift open en slaat ze de pagina’s om tot ze op de juiste pagina belandt. Op de pagina’s zijn enkele bruine vlekken van de saus terug te vinden. Lio ademt diep in door haar neus, alsof ze de geuren van haar grootmoeders keuken uit haar herinneringen wil halen.
Terwijl ze het inzendingsformulier invult, denkt Lio terug aan wat haar grootmoeder altijd zei. Talloze keren hebben ze samen in de keuken het stoofpotje bereid. Ze graaft in haar geheugen om de verschillende adviezen op te rakelen: “Onthoud goed, mijn lieve Lio. Een stoofpotje maak je met liefde en geduld. Het moet minstens zes uur staan pruttelen.” Haar grootmoeder was ervan overtuigd dat Lio het gerecht zou klaarmaken voor haar kleinkinderen, zoals haar grootmoeder dat zo vaak voor haar had gedaan.
Lio doorloopt het formulier nog een keer van boven naar beneden. Ze leest alle gegevens hardop na. Wanneer ze op de verzendknop klikt, houdt ze haar adem in.
“Hartelijk bedankt voor uw deelname aan ‘Wie wordt de Smaakmaker van morgen?’. Indien u geselecteerd wordt door onze Smaakmakers, zal u binnen twee weken een brief in uw brievenbus ontvangen. Veel succes gewenst!”
De dagen die daarop volgen controleert Lio de brievenbus meermaals per dag. Ze zal de uitnodiging niet missen. Dag na dag legt ze de hoop steeds meer opzij. Cyra had gelijk, de Smaakmakers zoeken iets bijzonders. Als ze op maandag, precies dertien dagen na haar inzending, alweer de bekende Nutrix-envelop de brievenbus vindt, gaat ze er dan ook vanuit dat het haar wekelijkse dosis pillen zijn. Ze opent de envelop en draait hem om, maar tot haar verbazing vallen er geen pillen uit. Zou het dan toch? Het zweet breekt haar uit terwijl ze de brief met trillende handen uit de envelop haalt.
“Proficiat! Onze Smaakmakers hebben jouw recept geselecteerd voor de volgende ronde! Kom op 20 oktober naar de Nutrix Nexus om je recept tot leven te brengen. Bevestig je aanwezigheid via onderstaande QR-code. Word jij de Smaakmaker van morgen?”
Een week later gaan de deuren Smaakmakerskeuken voor Lio open. Geen enkele
hoek van deze ruimte doet denken aan de keuken van haar grootmoeder. De gezellige, houten kastjes en de huiselijke sfeer maken plaats voor een strakke, klinische uitstraling van koud metaal. De geur van versgebakken cake in de oven maakt plaats voor de artificiële geur van schoonmaakmiddel. Het voelt bijna alsof het stoofpotje hier nooit zo lekker kan worden klaargemaakt, nooit het karakter kan hebben dat het verdient.
Lio’s gedachten worden verstoord wanneer Dax Dragon de keuken binnenkomt.
“Jullie zijn allemaal op tijd. Mooi zo! Dan kunnen we aan de slag gaan. Echo, jij
maakt nitro cold brew tunacado toast met Oost-Indische kers. Eryx, jij bereidt kwantum quinoa sushi met tempura artisjok. Lio, jouw gerecht is…” Dax brengt zijn spiekbriefje wat dichter bij zijn gezicht, “een stoofpotje met aardappelstoemp op grootmoeders wijze.”
De drie deelnemers knikken instemmend. Lio stelt zich vragen bij wat er precies verstaan wordt onder “klaarmaken”. Hoe moet ze het stoofpotje bereiden als er geen ingrediënten zijn?
“Prima, dan hebben jullie hier elk een standaardcontract: niets doorvertellen over wat je vandaag ziet en bla bla bla.” Dax Dragon overhandigt elk van de deelnemers een contract en houdt zijn hand klaar om de ondertekende documenten weer in ontvangst te nemen. Lio zet een kribbel op het papier en geeft het terug aan Dax.
“Dan begint de wedstrijd nu. Jullie mogen eerst een half uur rondneuzen in ons winkeltje, waar jullie de ingrediënten voor jullie recept mogen uitkiezen. Daarna krijgen jullie tot wel twaalf uur de tijd om jullie gerecht af te werken in de Smaakmakerskeuken. Is je gerecht niet klaar na twaalf uur? Dan word je onherroepelijk gediskwalificeerd.” zegt Dax Dragon terwijl hij een plastic winkelmandje in Lio’s handen duwt.
Wanneer ze de hoek om draait met haar winkelmandje rond haar arm, stokt haar adem. Ze blijft abrupt staan. De groenten liggen er glanzend bij, zonder enig deukje of schram. Vlees, vers en sappig ligt uitgestald naast stapels kleurrijk fruit en pasta’s in vormen die ze nog nooit eerder had gezien. Ze kan haar ogen niet geloven. Al deze producten, die al jaren uit de supermarkten verdwenen zijn, liggen hier zomaar voor het grijpen. Hoe is dit mogelijk? Dit was een droom van haar: terug met échte ingrediënten kunnen werken. Al snel komt de realiteit bij haar binnen. Dit is natuurlijk waarom ze dat contract moesten ondertekenen. Deze pure ingrediënten bestaan nog wel, maar ze zijn niet voor iedereen beschikbaar. Enkel de elite mag ervan genieten, achter gesloten deuren. Ze herinnert zich de haastige manier waarop ze het contract had moeten ondertekenen. Ze had te gretig haar naam onder het document gezet, verblind door het stoofpotje dat ze klaar zou maken. Hoe kon ze zo naïef zijn? De geur van verse basilicium dringt haar neus binnen, en ze komt terug in de wedstrijd. Er is geen tijd te verliezen.
Eenmaal ze de ingrediënten verzameld heeft, gaat ze aan de slag op haar werktafel. De verse kleurrijke groenten liggen voor haar uitgestald. Ze pakt een scherp mes en gaat aan de slag. Eerst de wortelen en daarna de uien. Tot slot snijdt ze de
aardappelen. Ze bereidt het vlees en de saus voor het stoofpotje. Tijdens de hele wedstrijd zinderen de woorden van haar grootmoeder door haar hoofd: “Neem de tijd om de groenten mooi te snijden, en zorg ervoor dat alles met je volle aandacht gebeurt. Een stoofpotje dat met liefde gemaakt is, proef je in elke hap.” Lio zucht.
Hoe kan ze nu haar aandacht erbij houden als ze zojuist ontdekt heeft dat Nutrix al jarenlang tegen de bevolking liegt? Lio sluit haar ogen en leunt tegen het tafelblad.
Ze probeert opnieuw de warmte van haar grootmoeder te voelen. De momenten
samen, de zon die door het keukenraam schijnt, de geuren van het stoofpotje dat zachtjes staat te pruttelen op het fornuis. Met een hernieuwde vastberadenheid gaat ze verder. Dit stoofpotje is meer dan alleen een recept. Het is een eerbetoon aan haar grootmoeder.
Na de wedstrijd staan Lio, Eryx en Echo naast elkaar. Tegenover hen staat Suki Umami met een envelop met het eindoordeel van het panel van Foodfluencers. Langzaam haalt ze een gouden postkaart uit de envelop.
“En de winnaar is…” zegt Suki, alsof ze op live televisie de winnaar van een
spelshow aankondigt. “Lio!” roept ze uiteindelijk.
Lio’s mond valt open en haar ogen openen wijd. Ze kan niet geloven dat haar naam uit Suki Umami’s mond komt. Haar stoofpotje, het eerbetoon aan haar grootmoeder, heeft de Foodfluencers kunnen overtuigen.
“Proficiat, Lio. Je bent een verdiende winnaar. Het gerecht is werkelijk cutting-edge.”
“Cutting-edge?” stamelt Lio.
“We moeten uiteraard nog wel de branding herzien. Het stoofpotje met aardappelstoemp op grootmoeders wijze sprong natuurlijk uit tussen de inzendingen voor de wedstrijd, maar voor Nutrix moet het toch echt anders, dat begrijp je natuurlijk wel. Wat denk je van heritage fusion of deconstructed classics?”
Tijd om te antwoorden heeft Lio niet.
“Ik moet gaan nu. Ik heb nog opnames als host op NutriVerse. We bespreken de details later wel.” zegt Suki gehaast.
Daar staat ze dan, in de Smaakmakerskeuken. Haar naam klinkt nog na in haar oren. Ze heeft gewonnen. Het gerecht van haar grootmoeder heeft gewonnen. Vanaf nu heeft ze invloed. Maar dan herinnert ze zich de woorden van Suki en stokt er iets in haar keel. Cutting-edge, heritage fusion, deconstructed classics? Nee, nee, nee. Met ieder woord voelt Lio hoe het gerecht steeds verder verwijderd raakt van haar grootmoeders stoofpotje. Tot er niets anders overblijft dan een nietszeggende glimmende pil. Een golf van twijfel overspoelt haar. Was dit dan niet haar droom? De kans om iets terug te brengen wat verloren is gegaan? De wereld veranderen van binnenuit? Misschien moest ze accepteren dat dit erbij hoort, en zou ze naarmate de tijd vordert zelf meer inspraak krijgen?
Lio haalt diep adem, haar stem trilt: “Ik kan het niet doen.” Dax legt geruststellend een hand op haar schouder: “Uiteraard kan je het niet alleen, maar we zijn hier om je te helpen!”
“Nee, ik kan geen Smaakmaker worden.” zegt Lio, haar stem steeds zelfzekerder.
“Niet als dat betekent dat ik het recept van mijn grootmoeder moet veranderen. Het was nooit de bedoeling dat er een volledige Nutrixificatie zou gebeuren. Ik dacht dat ik iets kon terugbrengen, maar dit… dit is niet wat ik wilde.”
Suki fronst en zucht ongeduldig.
“Dit is nu eenmaal hoe het werkt, Lio. In dit wereldje moet iedereen compromissen sluiten.”
“Maar niet hierover.” zegt Lio scherp. “Mijn besluit staat vast.”
Met haar handen in haar zakken en een rechte rug wandelt Lio de Nutrix Nexus uit. In haar rechterhand houdt ze het kerstomaatje uit het opgezette winkeltje stevig vast. Dit kleine tomaatje zal het begin zijn van iets nieuws. Geen grote revolutie, maar een eerste stap. Misschien is dat genoeg om verandering van buitenaf te brengen.